หนึ่งแพลตฟอร์มพิชิตทั่วหล้า: Cainiao เบื้องหลังความสำเร็จของ Alibaba (1)

เพื่อนๆ น่าจะ รู้จักบริษัทแนวๆ Airbnb ที่ทำธุรกิจห้องพัก ที่ไม่มีห้องพักของตัวเองสักห้อง!

หรือบริษัทอย่าง Apple ก็ไม่ได้ผลิต iPhone, iPad เอง แต่ก็ไปจ้างบริษัทอื่นผลิต

ซึ่งสำหรับธุรกิจขนส่งเอง ก็มีบริษัทที่ใช้แนวคิด Asset Light หรือใช้เงินคนอื่นลงทุนแทน เช่นกัน…

และยังเคย ได้ตำแหน่ง บริษัทสตาร์ทอัพ ที่มีมูลค่ากิจการสูงที่สุดในโลก กว่า 660,000 ล้านบาท (ก่อนจะถูก Ant financial ชิงตำแหน่งไป)

บริษัทนั้นก็คือบริษัท Cainiao (อ่านว่า ไช่-เหนียว) ซึ่งเป็นบริษัทลูกของ Alibaba เป็นบริษัทที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของ Alibaba

ลองคิดภาพว่า หากเพื่อนๆ เปิดร้านค้าออนไลน์

และในวันเดียว มียอดสั่งของเข้ามา 1.3 พันล้านรายการ

เพื่อนๆ จะส่งของยังไง…

(OK ว่าก่อนที่จะคิดว่าส่งของยังไง หากขายได้ 1.3 พันล้านรายการก็น่าจะฝันหวานละ)

นั่นคือสิ่งที่ระบบขนส่ง ที่ดำเนินการโดย Cainiao จัดการให้ Alibaba ในวัน Single Day 11.11 ปีที่แล้ว

และล่าสุด ทาง Cainiao ได้ช่วยส่งหน้ากาก และอุปกรณ์การแพทย์ แบบส่งให้ฟรีๆ ไปมากกว่า 70 ล้านชิ้นในจีน และกว่า 10 ล้านชิ้น ทั่วโลก โดยร่วมมือกับมูลนิธิ Alibaba

ประวัติความเป็นมาของ Cainiao ย้อนไปตั้งแต่ เดือน พฤษภาคม ค.ศ. 2013

โดย Alibaba ได้ร่วมกับบริษัท Yintai Group, FOSUN Group, FORCHN Logistics, และ SF Express

และ บริษัทขนส่งสินค้าถึงมือผู้รับปลายทาง (Last-mile) 4 เจ้าใหญ่ ซึ่งมีชื่อเรียกรวมกัน เท่ห์ๆ ว่า“Three TOs and One DA” ซึ่งก็มาจาก YTO Express, STO Express, ZTO Express และ Yun Da Express

ได้ร่วมกันก่อตั้งบริษัทที่มีชื่อว่า “Cainiao Network Technology Co. Ltd.”

ซึ่ง Cainiao มีจุดมุ่งหมายที่จะสร้าง “โครงข่ายโลจิสติกส์อัจฉริยะของจีน”

โดยความร่วมมือของพันธมิตร ที่จะร่วมกับแบ่งปันทรัพยากรที่มี (ทั้งข้อมูลลูกค้า ข้อมูลซื้อขาย คลังสินค้า และรถขนส่ง)

เพื่อเป้าหมายที่จะส่งสินค้าทั่วประเทศจีน (อันกว้างใหญ่มหาศาล) ให้ได้ภายใน 24 ชั่วโมง

เป็นเป้าหมาย ที่อลังการมากๆ…

Cainiao มุ่งหวังที่จะเป็น “แพลตฟอร์ม” โดยใช้ “ข้อมูล” เพื่อเชื่อมโยงทุกบริษัทพันธมิตร

เพื่อให้สามารถใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด

ฟังดูเป็นเรื่องดี…

เราลองไปดูสัดส่วนการถือหุ้นตั้งต้นของ Cainiao กัน ที่แต่ละบริษัทต่างมีทรัพยากรและข้อมูลที่จำเป็น

1. Alibaba – ธุรกิจ e-commerce ถือหุ้น 43% ใช้ประโยชน์จากข้อมูลลูกค้าที่มี

2. Yintai – ธุรกิจอสังหาฯ ถือหุ้น 32% ทำเรื่องการจัดการคลังสินค้า

3. Fosun – กลุ่มบริษัท/การลงทุน ถือหุ้น 10% ทำเรื่องการสร้างคลังสินค้า

4. FORCHN – โลจิสติกส์ ถือหุ้น 10% ทำเรื่องการขนส่ง

5-9. SF Express, YTO Express, STO Express, ZTO Express และ Yun Da Express ถือหุ้นบริษัทละ 1% ทำ Last-mile

Cr. ecommerceIQ

หากเราไปดูประวัตินักลงทุนแต่ละรายโดยสังเขป

หนึ่ง Fosun Group ก่อตั้งปี ศ.ศ. 1992 โดยทำธุรกิจหลากหลาย ทั้งลงทุนในอสังหาริมทรัพย์, เวชภัณฑ์, เหล็ก, ไปจนถึงการซื้อขายที่ดิน ธุรกิจก่อสร้าง และการบริหารคลังสินค้า

สอง Yintai Group ทำห้างสรรพสินค้า และเชี่ยวชาญการบริหารจัดการห่วงโซ่อุปทาน โดยช่วงต้นที่ Cainiao ก่อตั้ง ได้ส่งผู้บริหารจาก Yintai มานั่งเป็น CEO

สาม Alibaba ถือหุ้นใหญ่สุด ซึ่งนอกจากช่วงนั้น Alibaba ยังมีเงินทุนที่มากจากการระดมทุนมาเพิ่มได้ การจัดตั้ง Cainiao เป็นสิ่งที่ Alibaba ได้ประโยชน์เต็มๆ ปิดจุดอ่อนตัวเองเรื่องการขนส่ง และด้วยข้อมูลซื้อขายของลูกค้าที่ Alibaba มีอย่างล้นเหลือ ยังช่วยหนุนให้ความฝันในการสร้าง Cainiao เป็นไปได้จริง

ส่วนบริษัท Last-mile ที่เหลือทั้ง 5 บริษัท ที่คาดว่าจะเป็น “กระดูกสันหลัง” ของบริษัท กลับถือหุ้นรวมกันเพียง 5% ก็เป็นจุดสังเกตที่น่าคิด

และบริษัท FORCHN ที่ถือหุ้น 10% ก็คงรับผิดชอบการขนส่งทางไกล ระหว่างประเทศ

การเข้ามาในตลาดขนส่งของ Alibaba และ Cainiao ในช่วงแรกสร้างความตื่นตัวให้ตลาดเป็นอย่างมาก

แต่หลังจากจุดพลุเปิดตัว ในปี ค.ศ. 2013 Cainiao ก็เงียบไป เกือบ 2 ปี…

สิ่งที่พบก็คือ “การร่วมมือกัน” ของบริษัทต่างๆ มันไม่ได้ง่ายขนาดนั้น

และโมเดลที่จะเป็น Asset Light คือ ใช้เงินทุนคนอื่นทำงาน มันก็ “ไม่ง่าย” เช่นกัน

ซึ่งในบทความตอนต่อไป เราจะย้อนไปดูพัฒนาการของบริษัทนี้

ว่ามันจะเพื่อนรักหักเหลี่ยมโหดขนาดไหน?

และเราสามารถถอดบทเรียนอะไร ออกมาได้บ้าง?

นอกจากนี้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เอง มีความเคลื่อนไหวอย่างไรบ้าง

ท่านที่สนใจ ห้ามพลาด…

════════════════